26 juni 2007

Om en bij de Haagse GroenLinksgemeenteraadsfractie is naar men zegt men een beetje in verbazing dat men in de Haagse GroenLinksgemeenteraadsfractie een beetje in verbazing is dat er over de GroenLinkstweedekamerfractievoorzitter middels de digitale snelweg http://www.humanistischverbond.nl/doc/humus/humus_juni_2007.pdf te lezen is dat--- Femke Halsema ‘Ik ben humanist’ Begin dit jaar werden Femke Halsema en haar moeder allebei lid van het Humanistisch Verbond. Toeval? Nee hoor, ze zijn wel vaker gelijkgestemd. “Ik geloof dat ik de behoefte had om ergens voor te zijn in plaats van alleen maar als anti te worden neergezet.”Je bent en blijft het kind van je ouders, of je dat leuk vindt of niet. Femke Halsema, fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer, lijkt blij met haar achtergrond. Ze groeide op in Enschede, waar haar moeder voor de PvdA wethouder sociale zaken en werkgelegenheid was. Een beschaafd en vrijzinnig gezin. “Er was een sterk gevoel voor decorum bij ons thuis, het idee dat je beschaafd met elkaar om moet gaan en dat rituelen daarbij belangrijk zijn. Tegelijkertijd werden vrijzinnigheid, sociale rechtvaardigheid en tolerantie mij met de paplepel ingegoten. Mijn ouders hadden het goed maar ik kreeg nooit veel zakgeld, ik moest niet denken dat er allerlei voordelen te halen waren. Toen ik ging studeren, belde mijn vader met de studiefinanciering om na te gaan wat een beursstudent kreeg en daar haalde hij een gulden van af. De notie dat je niet moet verwachten dat je op basis van je achtergrond altijd bevoorrecht zult zijn, was sterk aanwezig. Ik denk dat ik heel erg het kind van mijn ouders ben gebleven.”De vader en moeder van Femke Halsema waren atheïst. “Er werd niet veel over geloof gepraat, maar mijn vader kon af en toe wel stevig schelden op de paus. Daar heeft hij nog steeds lol in. Later heb ik me wel verdiept in religie, maar het bleef allemaal heel oppervlakkig en afhoudend. Mijn interesse werd groter toen ik bevriend raakte met André Rouvoet van de Christenunie, met hem heb ik in de loop van de jaren veel gepraat. Door die gesprekken kon ik me beter inleven in de dilemma’s die uit een geloof kunnen voortkomen. Streng gereformeerden zijn bijvoorbeeld verplicht om zelfmoord te veroordelen, maar als het in hun eigen kring voorkomt, moeten ze de geloofsopvatting zien te verzoenen met hun emoties. Die worsteling vind ik interessant. Ik haak af als religie een dogma wordt, omdat ik wil kunnen twijfelen.” Van al die gesprekken is ze niet gelovig geworden. Halsema: “Ik ben lang zoekende geweest. Ik heb me altijd verzet tegen mensen die met grote stelligheid willen bewijzen dat God niet bestaat. Dat vind ik dogmatisch, dan grenst atheïsme aan religie en dat is me te weinig nieuwsgierig. Ik kan niet bewijzen dat God niet bestaat en ik vind het ook eigenlijk niet interessant. Er zijn dingen waarvan het aardig is dat je ze niet weet. Ik verlang er wel eens naar om ongeluk en toeval toe te schrijven aan een hogere macht, maar ik heb er geen aanleg voor. Dus ik geloof dat ik bij het humanisme uit kom.” Als religie niet inspireert, wat inspireert u dan wel? “Die vraag is me in de loop van de jaren heel vaak gesteld. Ik kom dan altijd uit op de mensenrechten. Dat zijn regels die in de loop van de eeuwen zijn vastgesteld en aangescherpt, die ingewikkelde dilemma’s opleveren en met elkaar botsen. Voor mij zijn ze het bewijs voor het lerend vermogen van de mens. Daar put ik inspiratie uit en dat is de basis voor mijn handelen als politicus. Ik vind ook dat je er absoluut geen hiërarchie in mag aanbrengen. De vrijheid van meningsuiting is voor mij net zo belangrijk als de godsdienstvrijheid. Mensen hebben het recht om te geloven en het recht om orthodox te zijn, ook in het openbaar. Ik ben alleen tegen gewetensdwang en geloofsdwang door instituten.” Waarom bent u lid geworden van het Humanistisch Verbond? “Omdat ik me ongelooflijk erger aan de tegenstelling die wordt geschapen tussen individu en gemeenschap en aan het idee dat ‘Levenskunst is vechten tegen cynisme’ je alleen met jezelf bezig bent als je niet gelooft. Ik heb grote moeite met calculerend burgerschap, overdreven consumentisme en een ikkeikkecultuur, maar ik vind dat nu het kind met het badwater wordt weggegooid. Ik ben voor het terugkeren van het individualiseringsbegrip uit de jaren zeventig. Toen kwam de emancipatie van de vrouw op, het recht op zelfontplooiing en de erkenning dat burgers zelfstandige wezens zijn, maar dat ging samen met een sterk gevoel van verantwoord burgerschap. Ik ben lid geworden van het Humanistisch Verbond omdat het de mens centraal stelt als individu dat betrokken is bij zijn omgeving. Solidariteit zou een christelijk begrip zijn. Kom op jongens, alsof het humanisme niet ook al eeuwenoud is, alsof solidariteit niet ook in andere religies is terug te vinden. Voor een leefbare samenleving hoeft niet iedereen in God te geloven.” U heeft nu publiekelijk uitgesproken: ik ben humanist. Humanisten hebben het graag over levenskunst. Wat verstaat u daar onder? “Levenskunst is voor mij vechten tegen cynisme. We zijn allemaal op gezette tijden vatbaar voor cynisme, maar nergens meer in geloven, pessimistisch en badinerend worden, bitter, andermans aspiraties en ambities weghonen: dat vind ik een buitengewoon vervelende eigenschap. De filosoof Karl Popper heeft gezegd: ‘Optimisme is een morele plicht’. Jezelf met een zekere discipline steeds weer herinneren aan de plicht die je hebt om er het beste van te maken, ook voor de mensen in je omgeving.” Een van de belangrijkste uitgangspunten van het humanisme is het recht op zelfbeschikking. “Voor mij is zelfbeschikking een grondbeginsel en een recht. Ik zal het niet heilig verklaren, maar het is een uitgangspunt voor mijn politiek handelen. Ik vind niet dat God beschikt, en dus wel dat de mens beschikt. Waarbij de mens waarden zoals het recht op leven serieus heeft te nemen. Maar uiteindelijk beschik je er zelf over. Bij de discussie over abortus stoort het me heel erg dat christelijke politici de suggestie durven te wekken dat adoptie humaner is dan abortus en dat men onderzoek wil laten doen naar de noodsituatie bij vrouwen. Kenmerkend in onze abortuswet is dat de noodsituatie door de vrouw zelf bepaald wordt. Dat is een subjectief criterium. Nu wil men dat gaan objectiveren en dan beslis ik dus niet meer zelf of ik in nood ben maar dat gaat de staat voor me beslissen! Dat vind ik echt een gotspe.Net als wanneer het verplicht wordt om eerst palliatieve zorg bestrijden van klachten en pijn in de laatste levensfase te accepteren voordat je een verzoek tot euthanasie mag indienen. Als dat er komt, ga ik de barricades op, dat kan echt niet.” Wat verwacht u van het Humanistisch Verbond bij het over het voetlicht brengen van het recht op zelfbeschikking? “Ik zou het heel goed vinden als het Verbond zich meer mengt in het debat over religie en vrijzinnigheid. Als je de zelfbeschikking van de mens centraal stelt, mag je er ook op aandringen dat gelovigen, of het nou om abortus gaat of om euthanasie, uiteindelijk zelf kunnen beslissen. Ik vind ook dat het Humanistisch Verbond geloofsvrijheid heel hoog in het vaandel moet dragen.” Wordt u zelf actief voor het humanisme? “GroenLinks is niet een partij van een geloof en niet verbonden aan het Humanistisch Verbond. Ik ben wel van plan om meer naar het humanisme te gaan verwijzen als ik gevraagd wordt naar mijn opvattingen en mijn redenen om politiek te bedrijven.” De laatste tijd krijgt het Humanistisch Verbond veel nieuwe leden. Heeft u daar een verklaring voor? “Volgens mij is dat het gevolg van het sterk herleven van religie. Als je de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van religiekritiek benadrukt, word je al heel snel als antireligieus bestempeld. Daar heb ik moeite mee. Ik geloof dat ik behoefte had om ergens voor te zijn in plaats van alleen maar als anti te worden neergezet. Ik wil laten zien wat ik wel ben: humanist.” Heleen Schoone en Roeland Ensie--